Kan je jezelf met nicotine beschermen tegen het nieuwe coronavirus?

donderdag, 23 april 2020

SARS-CoV-2 of SARS-Coronavirus 2 wordt ook het “nieuwe coronavirus” genoemd. Nieuw, en nog erg weinig gekend… Onderzoekers beginnen geleidelijk inzicht te verwerven in de werking van het virus. Maar sluitende conclusies trekken, dat vraagt tijd. Intussen circuleren er heel wat hypotheses, die massaal online en op sociale media worden gedeeld. Een daarvan is dat tabak zou beschermen tegen COVID-19. We vatten samen wat we al weten, en wat we (nog) niet weten over dit onderwerp.

We beginnen met een belangrijke nuance: het zou de nicotine zijn die beschermt, en niet de sigarettenrook. We moeten een duidelijk onderscheid maken tussen tabaks- en nicotinegebruik. Nicotine zit in tabak, maar ook in sommige vloeistoffen voor elektronische sigaretten of andere farmacologische hulpmiddelen om te helpen bij een rookstop, zoals patches... Om na te gaan of de stof nicotine een potentieel beschermend effect kan hebben, wordt in Frankrijk een klinische studie opgestart waarbij Covid-19 patiënten en hun verzorgers nicotinepatches krijgen opgekleefd.

We vatten samen wat we al weten:

  1. Een potentieel beschermend effect van nicotine tegen COVID-19 is nog niet bevestigd (zie hieronder). Als het bestaat, moeten de bijwerkingen van nicotinegebruik nog worden geëvalueerd. Het is geen onschuldig product. Andere stoffen zouden een gelijkaardig effect kunnen hebben en daarbij minder schadelijk zijn voor de gezondheid. Onderzoek wordt nu pas opgestart. Voor conclusies is het nog veel te vroeg.
  2. Elk jaar doodt tabak voortijdig bijna 8 miljoen mensen ter wereld. Rokers lopen veel meer risico op ademhalings- en cardiovasculaire aandoeningen. Niet roken blijft van vitaal belang voor de gezondheid.
  3. Volgens recente studies zou roken het risico verhogen op een uiterst ernstige vorm van COVID-19.
  4. Nicotine is een drug die verslavend werkt. Het is dus geen onschuldig product. Gebruik geen nicotine ter preventie van COVID-19 (ook niet onder de vorm van de e-sigaret of patch, enz.).
  5. De beste preventiemaatregelen zijn een gezond gewicht, regelmatige beweging en een goede bloeddruk. Hoe zorg je voor een gezonde bloeddruk? Eet gezond, doe aan lichaamsbeweging, beperk je alcoholgebruik en rook niet.
  6. Stoppen met roken verbetert je long- en cardiovasculaire functies onmiddellijk, waardoor je beter bestand bent in geval van een besmetting met het coronavirus. Door te stoppen met roken, zal je bovendien je gezicht minder vaak aanraken met je handen, een belangrijke manier om het virus op te lopen.
  7. Vandaag blijft de beste manier om zich te beschermen tegen het coronavirus nog altijd het zorgvuldig toepassen van de voorgeschreven maatregelen (sociale afstand, handhygiëne, enz.). En dit tot er REËEL bewijs is van andere doeltreffende methodes.
  8. Als je nicotine gebruikt (onder om het even welke vorm: sigaret, e-sigaret, vervangers, …), verwacht dan niet beter beschermd te zijn dan de rest van de bevolking tegen de COVID-19-epidemie en respecteer de beschermende maatregelen strikt.
  9. Rokers moeten zich integendeel beschouwen als risicopersonen en dubbel zo waakzaam zijn.

Heb je vragen, neem dan gerust contact op met de Tabakstop-tabakologen op het gratis nummer 0800 111 00 of via het online formulier.

Waarom vraagt men zich af of nicotine een beschermend effect zou hebben?

Allereerst moet je weten dat tabaksbedrijven onderzoekers financieren om zich in dit soort van debatten te mengen. Zij hebben er commercieel belang bij om twijfel te zaaien. Om zeker te zijn dat deze hype over het beschermend effect van nicotine geen “fake news” is dat gretig verspreid wordt door belanghebbenden, is onderzoek nodig naar de onafhankelijkheid van deze informatie. Pas als een verondersteld effect in een studie bewezen is, de onderzoeksmethode door collega onderzoekers oké is bevonden en de resultaten in vervolgstudies herhaald kunnen worden, dan pas kan je met meer zekerheid een hypothese aannemen. We zijn nog lang niet in dat stadium.

De Stichting betreurt dan ook dat deze boodschap over een mogelijk beschermend effect van nicotine zo massaal circuleert in de pers en op social media. Het zou zeer jammer zijn, en zeer slecht voor de volksgezondheid, als rokers daaruit zouden concluderen dat ze best gewoon verder blijven roken in coronatijden.

Los daarvan, wat is momenteel de vaststelling? Twee studies (een Chinese en een Amerikaanse) hebben een eerder laag aantal rokers vastgesteld bij patiënten met COVID-19 in intensieve zorg. Maar deze studies lijken erg onnauwkeurig te zijn omgegaan met de genomen stalen en hebben geen rekening gehouden met de gemiddelde leeftijd van de patiënten, nochtans een risicofactor bij ernstige vormen van het coronavirus. Het lage aantal rokers in intensieve zorg zou bijvoorbeeld te maken kunnen hebben met het feit dat tabaksgebruik daalt met de leeftijd*.

Naar aanleiding van deze Chinese en Amerikaanse resultaten, zijn Franse onderzoekers een stap verder gegaan door ook het rookprofiel te analyseren bij minder ernstige gevallen van COVID-19 en daarbij ook rekening te houden met  geslacht en leeftijd. Deze Franse studie observeert eveneens minder dagelijkse rokers onder COVID-19 patiënten dan je zou verwachten volgens het percentage rokers in de bevolking.  Maar voorzichtigheid is geboden! Het gaat hier over een observatie. Dit is geen bewijs van een oorzakelijk verband.

Een andere studie bij vapers geeft tegenstrijdige resultaten aan

Twee Franse verenigingen van vapers (gebruikers van de elektronische sigaret) hebben begin april een dringende vragenlijst rondgemaild. Hoewel de gegevensinzameling niet helemaal is gebeurd volgens wetenschappelijke standaarden, kan er wel een trend worden opgemaakt uit de analyse van de antwoorden van 4000 vapers. Hier stelt men geen echt beschermend effect van nicotine tegen COVID-19 vast.

De onderzoekers roepen op tot voorzichtigheid

Er zijn nog andere studies nodig om de ACE2-receptoren beter te begrijpen, de manier waarop het nieuwe coronavirus bij de mens binnenkomt en hoe deze receptoren worden beïnvloed door nicotine. In Frankrijk worden alvast klinische studies opgestart. In afwachting raden de onderzoekers preventief gebruik van nicotine af, want de gezondheidsrisico’s blijven groter dan het potentiële voordeel.

Alle info van Tabakstop in verband met het coronavirus

Bronnen:

* https://www.qeios.com/read/article/555