Nicotineverslaving beter begrijpen

dinsdag, 27 november 2018
  • Nicotine activeert dopamine, het plezierhormoon.
  • Tussen twee sigaretten in voel je het gemis.
  • We strijden niet met gelijke wapens tegen verslavingen, een genetische kwestie.
  • Gelukkig bestaan er middelen om te helpen ontwennen.

Het klinkt bijna te mooi om waar te zijn: in onze hersenen zit een klein neurologisch circuit, het ‘beloningscircuit’, dat functioneert als een motor van ons leven. Het is dat circuit dat ons doet verlangen naar plezier en ons voortstuwt om de dingen te doen die we graag doen.

Dopamine, plezier en motivatie

Bij een gelukkige gebeurtenis activeren onze hersenen in dat beloningscircuit plezier onder de vorm van de molecule dopamine. Telkens wanneer de omstandigheden ons herinneren aan dat magische moment, zal het beloningscircuit wat dopamine vrijgeven om ons al wat plezier te bezorgen en ons zin te geven om het te blijven doen.

Nicotine en ontwenning

Ook de nicotine in tabak is in staat het beloningscircuit te activeren en dopamine vrij te geven. Daarmee gepaard gaan ‘positieve’ ervaringen, zoals welzijn, plezier, een verhoogde helderheid en betere leervaardigheden of een hongerstillend effect.

Maar eens de verslaving een feit is, verloopt ons leven ook op het ritme van de ontwenning die regelmatig de kop opsteekt tussen twee sigaretten in. Wanneer je stopt met roken, krijgen de hersenen niet meer hun gebruikelijke ‘dosis’ nicotine en wordt er geen dopamine meer vrijgegeven. Je voelt de positieve effecten van de sigaretten niet meer, maar de ontwenningsverschijnselen van de nicotine. (Meer over ontwenningsverschijnselen.)

Die fysieke afhankelijkheid maakt stoppen zo moeilijk …

Wanneer je stopt met roken, is er soms tijd nodig voor je je terug goed in je vel voelt, want je ervaart vooral die ontwenningssymptomen en dat kan ontmoedigend zijn. Bij een verslaving is het circuit bovendien zo ontregeld dat de persoon geen controle meer heeft over zijn gedrag: je weet dat roken slecht is voor de gezondheid, je neemt goede voornemens, en toch is de inspanning om te weerstaan te groot.

Niet allemaal gelijk tegenover verslaving

Maar waarom slagen sommigen erin om te stoppen met roken zonder hulp en anderen niet? Omdat we niet allemaal met gelijke wapens strijden tegen verslavingen. Sommigen moeten meer nicotine consumeren om het beloningssysteem te activeren en hervallen makkelijker na een rookstop.

Het is waarschijnlijk een genetische aanleg. Een recent genetisch onderzoek toont bijvoorbeeld aan dat vrouwen bij een lagere dosis nicotine verslaafd raken dan mannen*. Een andere studie bij ratten** heeft ook aangetoond dat genetische factoren het risico op tabaksverslaving vergroten en stoppen met roken moeilijker maken.

Andere bronnen van dopamine vinden

Daarin ligt het belang van nicotinevervangers, die de ontwenning verzachten door de dosis geleidelijk af te bouwen. Met de hulp van een tabakoloog kan men de vervanger correct doseren voor een comfortabele rookstop. Het voordeel: intussen wordt men al niet meer blootgesteld aan de andere schadelijke stoffen uit de sigarettenrook.

Het is ook belangrijk om de sigaret te vervangen door andere bronnen van plezier. Dat zal in het begin niet vanzelfsprekend zijn, want sigaretten bezorgen je instant plezier. Maar op lange termijn trek jij aan het langste eind, want sigaretten bezorgen je maar 2-3 minuten plezier. Terwijl het plezier van een weekendje met vrienden je hersenen dagenlang onderdompelt in dopamine!

Ben je verslaafd? Doe hier de test en kom meer te weten over de 3 vormen van verslaving. (Hier hadden we het enkel over fysieke verslaving.

Heb je nog vragen over nicotineverslaving? Neem gratis contact op met de tabakologen van Tabakstop op het nummer 0800 111 00 of via het online formulier.

Bronnen: