Roken en hartaandoeningen

Roken en hartaandoeningen

Hoe werkt het hart?

Het hart is een spier die zuurstof nodig heeft om normaal te kunnen werken. Bij coronaire hartziekten komt er niet genoeg zuurstof in de hartspier. Het eerste signaal daarvan is pijn in de borst bij inspanning, ook angina genoemd. In een latere fase kan er ook een hartaanval optreden.

Risicofactoren voor coronaire hartziekten:

  • onveranderlijke factoren: geslacht (mannen hebben een hoger risico), leeftijd (ouderen hebben een hoger risico), erfelijkheid
  • veranderlijke factoren: roken, verhoogde bloeddruk, verhoogd cholesterolgehalte, te hoge bloedsuiker (diabetes), zwaarlijvigheid, enz.

Roken is de belangrijkste vermijdbare risicofactor (samen met diabetes). Roken versterkt ook andere cardiovasculaire risicofactoren (vermenigvuldigend effect).

Hoe beïnvloedt roken het hart en andere bloedvaten?

  • Roken beschadigt de wanden van de bloedvaten en vergroot de kans op vetafzetting aan de wand;
  • Bij rokers zullen de bloedplaatjes sneller samenklitten, waardoor er zich makkelijker bloedklonters zullen vormen;
  • Na het roken van een sigaret, stijgt de bloeddruk gedurende ongeveer 15 minuten;
  • Roken vermindert het zuurstofgehalte in het bloed.

Door de vetafzetting zullen de bloedvaten na verloop van tijd zo nauw worden dat er niet meer voldoende zuurstofrijk bloed naar het hart kan. Dit kan pijn of ongemak in de borstkas (angina) veroorzaken.

Het risico op bloedklonter is ook hoger bij rokers, wanneer een bloedklonter terecht komt in een reeds vernauwd bloedvat, kan deze helemaal blokkeren, met een hartaanval tot gevolg. Dit kan ook in de hersenen gebeuren, dan spreken we van een beroerte.

Ook de slagaders in de benen kunnen verstopt raken door de vetafzetting. Wanneer je een paar minuten gestapt hebt gaan je benen pijn doen door het zuurstoftekort. Mensen die hier last van hebben moeten vaker even stilstaan, daarom noemt met het ook “etalagebenen” (omdat het lijkt alsof die mensen stoppen om in de etalage te kijken, hoewel ze in werkelijkheid moeten stoppen van de pijn in de benen)

Koolstofmonoxide is een giftig gas aanwezig in tabaksrook. Wanneer je dit inademt, neemt het de plaats in van zuurstof in de rode bloedcellen, waardoor hun capaciteit om zuurstof te vervoeren doorheen het lichaam vermindert. Bij een roker is de zuurstofvoorziening van de cellen dus te laag.

Koolstofmonoxide in het bloed zorgt voor een grote toename van het risico op cardio-(hart-) of cerebrale (hersen-)aandoeningen.

Meer weten over de gevolgen van roken voor je lichaam?

Doe de lichaamsscan op onze website. Stoppen met roken is het beste wat je kan doen om de risico’s te verminderen.

Verminderen met roken heeft weinig effect op het risico op hartziekten. Je moet meer dan 80% minder roken om een positieve impact te hebben op je gezondheid (als je 10 sigaretten rookt per dag, moet je teruggaan tot maximaal 2 per dag). De beste oplossing is dus om volledig te stoppen met roken, het effect daarvan is veel groter dan “minder” roken. Bovendien, Er bestaat geen enkele "minimale drempel" waaronder roken onschadelijk is.

Het risico op hart-en vaatziektes verminderd aanzienlijk wanneer je stopt met roken:

Positieve gevolgen:

  • Na 20 min: bloeddruk en hartslag worden terug normaal.
  • Na 8 uren: nicotine- en koolstofmonoxidewaarden in het bloed halveren.
  • Na 24 tot 48 uur: zuurstofwaarden worden terug normaal, koolstofmonoxide is verdwenen.
  • Na 2 tot 12 weken: circulatie verbetert.

Na 1 jaar stoppen met roken, is je risico op hart- en vaatziekten gehalveerd. Na 15 jaar is je risico hetzelfde als bij iemand die nooit heeft gerookt.

Eventuele risico’s van nicotinevervangers zijn veel kleiner dan de risico’s van roken.

Passief roken

Ook passief roken kan hart- en vaatziekten veroorzaken. Het rookverbod in de horeca en in openbare gebouwen is een extreem belangrijke maatregel voor het beschermen van de gezondheid van niet-rokers én van rokers.

Een studie van de Universiteit van Hasselt heeft aangetoond dat sinds de invoering van de wet in België het aantal sterfgevallen door een hartinfarct opvallend gedaald is. Geschat wordt dat in Vlaanderen op 4 jaar tijd al zo’n 1.715 sterfgevallen door hartinfarct vermeden werden door het rookverbod.

Wist je dat?

  • Rokers sterven gemiddeld tien jaar vroeger dan niet-rokers.
  • Rokers hebben bijna dubbel zoveel risico op een hartaanval in vergelijking met mensen die nooit gerookt hebben.
  • Stoppen met roken na een hartaanval vermindert het risico op een nieuwe hartaanval en verbetert je kansen om een nieuwe hartaanval te overleven.
  • Stoppen met roken voor een operatie, vooral voor een hartoperatie, vermindert de kans op ernstige complicaties. Men moet echter tenminste een week voor de dag van de operatie stoppen om complicaties te vermijden.
  • Stoppen met roken, gezonde voedingsgewoonten en voldoende lichaamsbeweging zijn de belangrijkste preventiemaatregelen om je hart in goede conditie te houden.

Lees er meer over op de website van de Belgische Cardiologische Liga (BCL – liguecardioliga.be). Ze hebben ook brochures die je gratis kan bestellen.