Op het witte doek: beelden die aanzetten tot tabaksgebruik

donderdag, 12 januari 2017
  • Banalisering van de sigaret
  • 1 beeld van tabaksgebruik om de 8 minuten
  • Sterren betaald door de tabaksindustrie

Een film op televisie bekijken kan zin geven om te roken. Veel rokers en ex-rokers blijven ons dat zeggen. Op het witte scherm zien we vaak een wereld geprojecteerd waar tabaksgebruik meer aanwezig is dan in het echte leven. Films zijn geen weergave van de werkelijkheid en banaliseren nog te vaak het roken. Gevolg: rokers vinden er een bevestiging van hun rookgedrag en ex-rokers hervallen.

Niet te verantwoorden beelden van sigaretten

Een Belgische student in de tabacologie heeft de kwestie geanalyseerd in zijn thesis. Hij evalueerde het voorkomen van scènes waarin wordt gerookt in recente films.* Hij bekeek 30 films uit verschillende landen die zijn uitgekomen in 2016 en vond gemiddeld 13 scènes waarin tabak werd getoond, ofwel 1 keer om de 8 minuten. Hij stelde ook vast dat tabak wordt gebruikt in situaties waarin de verhaallijn dit niet vereist. Het zijn de hoofdpersonages die roken, of de nevenpersonages die roken op de achtergrond. Hij stelde ook vast dat vooral in Franse en Belgische films wordt gerookt en dat tabak minder aanwezig is in Amerikaanse films waar de voorbije 20 jaar sterker wordt toegezien op tabaksgebruik.

De cinema: strategische partner van de tabaksproducenten

Tabaksfabrikanten hebben altijd geijverd voor rokende personages op het witte doek. Voor hen is de cinema een belangrijke strategische partner en ze deinsden er niet voor terug om acteurs grote sommen geld te geven opdat ze zouden roken voor de camera (Sylvester Stallone bijvoorbeeld). Eind 1990 werden ze verplicht hun archieven te publiceren en zo werden stortingen van grote sommen geld aan filmsterren openbaar gemaakt. Nu zijn tabaksproducenten voorzichtiger, maar gezien het grote aantal scènes waarin filmpersonages roken, kunnen we ervan uitgaan dat ze nog altijd actief zijn, zij het op een meer verborgen manier.

Luca Michaël: “La toile enfumée: un état des lieux du tabac au cinéma” – Thesis binnen het kader van de opleiding tabakologie van FARES - 2015-2016