De waterpijp, schadelijk en verslavend

Een recent Amerikaans onderzoek heeft de gevaren van het gebruik van de waterpijp bevestigd. Dat is niet alleen even gevaarlijk als het roken van sigaretten, of zelfs gevaarlijker, maar het blijkt ook erg verslavend te zijn. Bovendien bestaat het risico op meeroken evengoed bij het gebruik van de waterpijp.

Commentaar van Stichting tegen Kanker

Shisha, waterpijp, nargileh, shiazo, …

Waterpijp, shisha of nargileh zijn synoniemen voor dezelfde “gezellige pijp”. In de “tabakskom” zit “tabamel”, een mengeling van ongeveer 30% tabak en 70% melasse, aangevuld met honing en vruchtenpulp. Dat mengsel wordt opgewarmd door kooltjes en vervolgens gaat de rook door water, voordat die wordt ingeademd door de roker via een mondstuk aan het uiteinde van een slang (zie misverstanden over roken).

Er bestaan ook elektronische versies van de waterpijp die er uitzien als gekleurde “pennen”, erg aantrekkelijk voor jongeren … Ze worden ook e-shisha of shisha-pen genoemd. De uitstoot is afkomstig van de stoom van gearomatiseerd water (volgens hetzelfde principe als de e-sigaret) die geen tabak of teer bevat; de uitstoot kan wel of geen nicotine bevatten. Daarom worden deze e-shisha’s niet beschouwd als tabaksproducten en worden ze geklasseerd in dezelfde categorie als de nicotinevrije e-sigaretten. Ze worden dus vrij verkocht, ook aan jongeren onder de 16 jaar...

Een vals gevoel van veiligheid

De klassieke waterpijp, zelfs al bevat die tabak en stoot hij teer uit, wordt vaak beschouwd als een weinig schadelijk, zelfs onschuldig product. En dit geldt nog meer voor de variant zonder tabak en zeker voor de “elektronische” versie. Ten onrechte!

Een waterpijpsessie, die 20 tot 60 minuten duurt, staat gelijk aan het roken van 2 pakjes sigaretten! Onderzoekers hebben berekend dat bij een waterpijpsessie 1,7 keer meer nicotine wordt geïnhaleerd dan bij het roken van een gewone sigaret, de hoeveelheid koolstofmonoxide (CO) ligt 6,5 keer hoger en de hoeveelheid teer 46,4 keer hoger! (2,3) En de waterpijp stoot ook heel wat andere giftige stoffen uit.

Op korte termijn houdt de waterpijp dezelfde risico’s voor hart en bloedvaten in als het roken van sigaretten. Het risico op tabaksverslaving is ook hoog. En aangezien het doorgeven van de waterpijp deel uitmaakt van het ritueel, is er ook risico op besmetting met herpes, hepatitis of tuberculose… Op lange termijn begint het risico op verschillende types van kanker (long-, blaas-, mondkanker, enz.) de wetenschappers ernstig zorgen te baren… (5)

De gevolgen van de shiazo lijken ook nefast, want “houtskool produceert, vooral in een vochtige omgeving, een specifieke toxiciteit: koolmonoxide (CO) en de polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK) zijn nog maar de voornaamste stoffen die vrijkomen.” (4) Het risico voor de longcellen lijkt erg vergelijkbaar met het risico bij het gebruik van de waterpijpen met tabak… (6) off topic

De gebruiker van de shisha-pen absorbeert ook propyleenglycol, glycerine en triacetine, stoffen die ook aanwezig zijn in normale sigaretten en die volgens het VIGeZ de belangrijkste oorzaken zijn van irritatie van de luchtwegen en de ogen, zowel bij rokers als niet-rokers. Bij de verbranding kunnen er ook kankerverwekkende stoffen vrijkomen. Men weet nog niet of deze effecten zich ook voordoen bij de blootstelling aan de vrijgekomen rook bij het gebruik van een shisha-pen. Er is nog een onbekende factor: welke effecten hebben deze stoffen op de longen van kinderen?” (7)

Conclusie

De waterpijp en shisha-pen zijn erg toegankelijk en hebben een positief imago bij het grote publiek  en bij jongeren in het bijzonder. Dat is een ontkenning van de gezondheidsrisico’s die nochtans gelijkaardig kunnen zijn als bij het roken van sigaretten.

Sommige onderzoeken stellen bovendien dat voor heel wat jongeren (ongeveer 1 op 5 in de VS) de waterpijp een overgangsproduct is naar het gebruik van tabak, of zelfs naar substanties zoals marihuana. (1) Een verband dat ook bij ons zou moeten onderzocht worden.

Het zou een vergissing zijn deze fenomenen te beschouwen als randgevallen, want de waterpijp en aanverwante winnen aan populariteit bij de jongeren. Een informatiebeleid is noodzakelijk en zelfs dringend om deze trend om te keren, samen met een strengere omkadering van deze producten.

Referenties:

1. Erin L. Sutfin et al, Prevalence and Correlates of Waterpipe Tobacco Smoking by College Students in North Carolina. Drug Alcohol Depend. May 1, 2011; 115(1-2): 131-136. Published online Feb 25, 2011. doi: 10.1016/j.drugalcdep.2011.01.018
2. Katurji MH. A portable closed-loop control iso-kinetic particle sampling system for narghile waterpipe field studies American University of Beirut; 2006.
3. Djordjevic MV, Stellman SD, Zang E. Doses of nicotine and lung carcinogens delivered to cigarette smokers. J Natl Cancer Inst. 2000;92(2):106–111. doi: 10.1093/jnci/92.2.106.
4. Publicatie van de Hoge Gezondheidsraad Nr. 8907 Toxicologische en verslavingsrisico’s in verband met gebruik van shisha steam stones.  5. Maziak W. The waterpipe: an emerging global risk for cancer. Cancer Epidemiol. 2013 Feb;37(1):1-4. doi: 10.1016/j.canep.2012.10.013. Epub 2012 Nov 26.
5. Shihadeh A1, Eissenberg T, Rammah M, Salman R, Jaroudi E, El-Sabban M.
6. Comparison of Tobacco-Containing and Tobacco-Free Waterpipe Products: Effects on Human Alveolar Cells. Nicotine Tob Res. 2013 Dec 3. [Epub ahead of print]
7. http://www.vigez.be/rubrieken/themas/tabak?item=2842&thema=7, geciteerd  door Crioc, “Dit is geen sigaret: de elektronische sigaret » : http://www.crioc.be/index.php?mode=document&id_doc=6969&lang=fr