Wanneer iemand stopt met roken, is dat niet altijd gemakkelijk voor zijn/haar omgeving. Hij of zij kan zenuwachtig, agressief, verdrietig… zijn. Toch speelt de omgeving een belangrijke rol.
Verschillende studies hebben aangetoond dat de kansen om te stoppen met roken en die rookstop vol te houden hoger liggen wanneer de roker door zijn omgeving wordt ondersteunt. Ongeveer 40% van de ex-rokers zegt dat de steun van vrienden en familie enorm bijdroeg bij het succesvol stoppen met roken.
Hoe help je iemand die wilt stoppen met roken?
De roker probeert zich te bevrijden van een echte verslaving en die stemmingswisselingen zijn eigenlijk ontwenningssymptomen. Dat is niet altijd makkelijk voor de naasten: nervositeit, slecht humeur… Hier vind je enkele tips voor de partner, de familie, de vrienden en de collega’s van de roker.
- Uitgesproken nervositeit is meestal een teken van nicotine-ontwenning. Adviseer de persoon die stopt met roken dan om zijn tabakoloog, arts of Tabakstop te contacteren. Samen kunnen ze zoeken naar een oplossing om die ontwenningssymptomen te verzachten. Dat kan door medicatie of andere hulpmiddelen zoals nicotinevervangers. Het is belangrijk om altijd een dosis in te nemen die aangepast is aan de rookverslaving. Laat je hiervoor adviseren door een arts.
- Probeer goed te zorgen voor wie stopt met roken. Wees in die periode meer attent dan anders. Als de roker zegt heel veel zin te hebben om te roken, stel dan, om zijn / haar aandacht af te leiden, een leuke activiteit voor (om eventueel samen te doen). Help hem of haar alternatieven zoeken voor de sigaret. Geleidelijk aan zal hij of zij nieuwe gewoontes aannemen.
- Vraag niet onophoudelijk “Ben je nog niet herbegonnen?” maar vraag eerder hoe hij zich voelt.
- Val de roker niet lastig met veralgemeningen zoals “Je zal waarschijnlijk wel kilo's bijkomen” of “Je blijft er je hele leven zin in hebben.” Iedereen is anders en dergelijke opmerkingen kunnen enkel demotiveren.
- Laat wie stopt met roken weten dat hij op jou kan rekenen en dat je er altijd bent om naar hem te luisteren.
- Wanneer hij de moed verliest, denk er dan aan om te praten over de motieven die hem ertoe brachten om te stoppen met roken. Dit gesprek zal hem opnieuw kunnen motiveren!
- Maak van je huis een niet-rokerszone: geen sigaretten, geen asbakken …
- Als hij de sigaretten compenseert met vette en zoete hapjes, zeg dan dat dit het bewijs is dat de smaakzin terugkeert. Raad aan lekkere en gezonde tussendoortjes te eten: maak lekkere soep, een bord rauwe groentjes om te knabbelen, stukjes fruit…
- Maar vooral, feliciteer hem. Zeg hoe blij je bent dat hij is gestopt met roken en moedig aan vol te houden. Probeer zoveel mogelijk aan te moedigen – en niet alleen tijdens de eerste dagen van de rookstop – want dat zal helpen gemotiveerd te blijven tijdens het gevecht tegen de sigaret.
- En waarom de rookstop niet belonen met een geschenkje na een week, een maand? Bijvoorbeeld gaan eten op restaurant, of zelfs een minder duur cadeau: een boek, een “gadget”…
- Trek vooral niet in twijfel dat hij kan stoppen met roken. Heb vertrouwen in de inspanningen om te stoppen.
- Als je naaste erg zenuwachtig of geïrriteerd is, probeer dat te relativeren en jezelf voor te houden dat het niet lang zal duren. In plaats van zelf zenuwachtig te worden, kalmeer hem en leid de aandacht af: stel activiteiten voor die jullie samen kunnen doen, bijvoorbeeld een wandeling in een mooie omgeving. Toon empathie, probeer jezelf in zijn / haar schoenen te plaatsen: voor hem is het alsof hij een vriend in de steek moet laten. Help om dat te vergeten.
Als je niet meer om kunt met het slechte humeur, de slapeloosheid en zijn / haar aandrang om te roken, wees dan geduldig en positief. Zeg tegen jezelf dat het elke dag makkelijker wordt. Trek je het slecht humeur niet te veel aan. Het heeft niets met jou te maken.
En zeg vooral niet: “Begin maar opnieuw te roken, ik vond je vroeger leuker!”, zoals we jammer genoeg nog te vaak horen.
Oeps, een “misstap”! Hoe reageer je?
Enkele tips:
- Zeg niet te snel “Je bent terug vertrokken!” Een of twee sigaretten opsteken is niet ongebruikelijk voor iemand die probeert te stoppen. Wees blij met de sigaretvrije periode ervoor.
- Help herinneren aan de redenen die hem ertoe brachten te stoppen met roken. Help deze misstap te vergeten.
- Laat hem niet schuldig voelen. Maak duidelijk dat je hem graag ziet zoals hij is, met of zonder tabak.
- Maar wees waakzaam. Een sigaret wordt vaak gevolgd door een tweede, daarna een derde en algauw rookt men terug evenveel als ervoor. Adviseer hem om met een arts, tabakoloog of Tabakstop te praten om een échte terugval te vermijden.
Ai, een terugval!
Studies tonen aan dat rokers meerdere keren moeten proberen voor ze definitief kunnen stoppen met roken. Beschouw de terugval als een deel van het proces en een leermoment en blijf de persoon steunen.
Enkele tips wanneer een naaste terug is beginnen roken:
- Veroordeel niet maar blijf positief. Toon dat je de voorbije sigaretvrije periode een succes vond: “Je bent al x dagen, weken, maanden gestopt. Dat is niet niets…”
- Maak er geen drama van. Maak van de mislukking een leermoment. Herinner eraan dat stoppen met roken niet in één keer lukt. Deze ervaring kan de persoon helpen bij de volgende rookstop. Als de roker samen met jou nadenkt over de omstandigheden van de terugval, kan hij de slaagkansen van de volgende rookstop verhogen: de roker zal waarschijnlijk niet in dezelfde val trappen. Niet-roker worden vraagt vaak tijd. Zeg: “Het is absoluut normaal om verschillende keren te moeten proberen vooraleer het lukt om te stoppen met roken. Denk aan de periode waarin je geen sigaret hebt aangeraakt. De volgende keer hou je het langer vol.”
- Moedig je naaste aan om opnieuw te proberen. Enquêtes tonen aan dat wie hervalt, vrij snel een nieuwe poging waagt om te stoppen met roken.
- Stel voor om een arts, tabakoloog of Tabakstop te contacteren om over deze terugval te praten en opnieuw gemotiveerd te raken om te stoppen met roken.